Constipatie: betekenis, symptomen en behandeling
Constipatie: betekenis, symptomen en behandeling
Constipatie - ook wel obstipatie of verstopping van de darmen genoemd - is een veelvoorkomend spijsverteringsprobleem. Maar wat betekent constipatie precies, welke klachten horen erbij en wanneer ga je best naar de huisarts? In deze blog lees je wat constipatie is, hoe je de symptomen herkent, wat de belangrijkste oorzaken zijn en wat kan helpen om constipatie op te lossen.
Wat is constipatie?
Constipatie betekent dat de ontlasting trager door de darmen beweegt. De ontlasting blijft te lang in de dikke darm zitten, waardoor er extra vocht wordt onttrokken. Het resultaat is harde, droge ontlasting die moeilijk of pijnlijk naar buiten komt.
Een periode van verstopping kan af en toe voorkomen. Denk aan reizen, stress of een verandering van routine. Houden de klachten lang aan of keren ze steeds terug, dan wijst dit op chronische constipatie.
Wat zijn de symptomen van constipatie?
Typische constipatie symptomen zijn:
- Minder dan 3 keer per week stoelgang
- Harde, droge of klonterige ontlasting (keutels)
- Pijn of een branderig gevoel bij aandrang of tijdens de stoelgang
- Hard moeten persen om ontlasting kwijt te raken
- Het gevoel dat je darmen niet volledig geleegd zijn
- Het idee dat er een blokkade in de darmen zit
- Een opgeblazen gevoel, buikpijn of buikkrampen
- Dunne ontlasting die langs harde ontlasting lekt
Wat zijn de gevolgen van chronische constipatie?
Constipatie laat je best niet te lang aanslepen. Verstopping wordt chronisch genoemd wanneer je minstens 3 maanden last hebt van twee of meer van bovenstaande symptomen. Duurt de constipatie zo lang, dan kan dat leiden tot verschillende bijkomende klachten en complicaties:
- Aambeien
- Kleine scheurtjes rond of in de anus
- Ontlasting die vast komt te zitten in de darm (ernstige verstopping)
- Verzakking van de endeldarm door herhaald hard persen
Wat zijn de oorzaken van constipatie?
Te weinig drinken en te weinig vezels etenGenoeg drinken is belangrijk voor een gezonde stoelgang. Bovendien ontstaat obstipatie sneller wanneer je te weinig vezels binnenkrijgt (weinig volkoren producten, groenten, fruit, peulvruchten, noten). Vezels houden vocht vast, zorgen voor een groter volume en zachtere ontlasting. Als je lichaam te weinig vocht of vezels krijgt, kan de ontlasting harder worden en moeilijker passeren.
Te weinig bewegen
Beweeg je weinig? Dan kan dit de werking van je darmen vertragen. De spieren in je buik en darmen worden namelijk gestimuleerd door lichaamsbeweging. Zit je veel of beweeg je nauwelijks, dan beweegt de darm minder ritmisch. Daardoor blijft de ontlasting langer in de dikke darm liggen en droogt die verder uit. Het gevolg: moeilijkere, pijnlijkere en minder frequente stoelgang.
Onrust, stress of spanning
Onrust, stress of spanning kunnen een directe invloed hebben op de werking van je darmen. Het lichaam reageert op stress door hormonen zoals adrenaline en cortisol vrij te maken. Die stoffen zetten het lichaam in een soort alarmstand waarbij minder energie naar de spijsvertering gaat.
Uitstellen om naar het toilet te gaan bij aandrang
Wanneer je het toiletbezoek uitstelt, blijft de ontlasting langer in de dikke darm zitten. Daardoor wordt de ontlasting harder en droger. Bovendien raakt je lichaam gewend aan het negeren van het signaal, waardoor de aandrang minder sterk wordt.
Bekkenbodem die niet genoeg ontspant
Wanneer de spieren van de bekkenbodem voortdurend te strak staan, lukt het niet om ze op het juiste moment te ontspannen. Hierdoor opent de anus minder vlot en kan de ontlasting moeilijker naar buiten. Het gevolg is dat je harder moet persen. Dit gaat vaak gepaard met pijn, een gevoel van blokkade en steeds terugkerende obstipatie.
Constipatie door medicatie
Sommige medicijnen hebben constipatie als bijwerking. Voorbeelden zijn morfine en andere sterke pijnstillers, ijzerpillen, bepaalde antidepressiva, sommige middelen tegen allergie of botontkalking en plaspillen. Ook medicatie die onder andere gebruikt wordt bij Parkinson, epilepsie of psychoses kunnen leiden tot verstopping.
Vermoed je dat je medicatie verband houdt met constipatie? Bespreek dan met een gezondheidsspecialist of een aanpassing of alternatief mogelijk is.
Onderliggende aandoeningen
Soms ligt een medische aandoening aan de basis. Denk aan depressie, ziekte van Parkinson, multiple sclerose, coeliakie, prikkelbaredarmsyndroom, diabetes of een traag werkende schildklier. Heel zelden is een gezwel in de dikke darm de oorzaak.
Constipatie en zwangerschap
Tijdens de zwangerschap krijgen veel vrouwen in meer of mindere mate te maken met stoelgangsproblemen. Het lichaam maakt meer van het hormoon progesteron aan, wat de werking van de darm vertraagt. Daarnaast neemt de groeiende baarmoeder ruimte in en drukt tegen de darmen. Bovendien lukt bewegen soms minder goed door vermoeidheid of andere zwangerschapsklachten.
Zelfs na de bevalling kan verstopping nog even aanhouden. Belangrijk is om voldoende te drinken, vezelrijk te eten, dagelijks te bewegen en aandrang niet uit te stellen.
Bestaat er medicatie tegen constipatie?
Als de algemene adviezen niet genoeg helpen, kan medicatie bij constipatie nodig zijn. Overleg hiervoor altijd met je arts of apotheker. Vezelproducten zoals psylliumvezels of gezuiverde zemelen kunnen de ontlasting zachter maken en het volume vergroten, waardoor de darmbeweging wordt gestimuleerd. Daarnaast kunnen vochtaantrekkende laxeermiddelen of medicatie die de darm extra prikkelen uitkomst bieden. In sommige situaties kan een product voor rectaal gebruik ingezet worden om een harde prop ontlasting los te maken.
Wanneer raadpleeg je een arts?
Neem contact op met je huisarts bij verstopping als:
- de klachten na 2 weken met aangepaste voeding, beweging en voldoende drinken niet verminderen
- je last hebt van hevige of aanhoudende buikpijn, misselijk gevoel of braken
- er bloed uit de anus komt of de ontlasting donker of zwart kleurt
- je koorts krijgt of je ziek voelt
- je eetlust sterk vermindert of je onbedoeld gewicht verliest
- je zowel constipatie als diarree hebt
- medicatie tegen constipatie geen effect heeft
- je vermoedt dat een ander geneesmiddel de verstopping veroorzaakt
Conclusie
Verstopping, constipatie of obstipatie ontstaat wanneer de darmen trager werken en de ontlasting steeds harder en droger wordt. Constipatie oplossen begint meestal bij de basis: genoeg drinken, vezelrijk eten, regelmatig bewegen en luisteren naar de natuurlijke aandrang. Blijven de constipatie symptomen aanhouden of ontstaan er andere klachten? Dan is het verstandig om advies te vragen aan je huisarts of apotheker.
