Humaan papillomavirus (HPV): wat is het, symptomen en oorzaak
Humaan papillomavirus (HPV): wat is het, symptomen en oorzaak
Wat is HPV precies?
Het humaan papillomavirus (HPV) is een verzamelnaam voor meer dan 100 verschillende virustypes. Zo’n 80 à 90% van de mensen komt er ooit mee in aanraking. De meeste van deze virussen zijn onschuldig. Sommige veroorzaken gewone wratten op handen of voeten . Andere types kunnen genitale wratten tot gevolg hebben en worden als soa’s beschouwd. Deze wratten zijn goedaardig en vormen geen gevaar voor de gezondheid.
Een besmetting verloopt meestal ongemerkt, wat maakt dat mensen vaak niet weten dat ze drager van HPV zijn. Hierdoor geven ze het virus onbewust door aan anderen. In ongeveer 90% van de gevallen ruimt het immuunsysteem het virus vanzelf op binnen 1 tot 2 jaar. Blijft het virus toch aanwezig, dan verhoogt het risico op celveranderingen.
Deze celveranderingen kunnen na verloop van tijd uitgroeien tot (het voorstadium van) kanker. Denk hierbij aan baarmoederhalskanker, maar ook kanker van de anus, penis, schaamlippen, vagina, mond en keel.
Hoe raak je besmet met HPV?
Het humaan papillomavirus wordt vooral verspreid via seksueel contact. Dat hoeft niet per se penetratie te zijn. Ook huid-op-huidcontact in de schaamstreek of orale seks kan al voldoende zijn om het virus over te dragen. Omdat HPV erg besmettelijk is en vaak geen zichtbare symptomen heeft, is het bijna niet te achterhalen wanneer of van wie je besmet bent geraakt.
Bovendien hoef je niet veel bedpartners te hebben gehad om besmet te raken. Eén intiem moment met iemand die het virus draagt, kan volstaan voor een besmetting. Zowel mannen en vrouwen kunnen HPV oplopen en verder verspreiden, ook als ze zelf geen klachten ervaren.
Bij mensen met een verminderde afweer - bijvoorbeeld bij hiv - is de kans groter dat het virus blijft hangen en kwaadaardige veranderingen veroorzaakt. Ook roken verhoogt het risico op het ontwikkelen van kanker na een besmetting.
HPV: wat zijn de symptomen bij vrouwen en mannen?
Veel mensen merken niets van een HPV-infectie, en juist dat maakt het virus zo verraderlijk. Toch zijn er enkele signalen waar je op kunt letten:
-
Genitale wratten: Zachte, huidkleurige bultjes rond de vagina, penis, anus of soms in de mond of keel. Ze zijn meestal onschuldig, maar wel besmettelijk.
-
Afwijkend uitstrijkje: Bij vrouwen kunnen afwijkende cellen in de baarmoederhals worden opgespoord via een uitstrijkje. Deze cellen zijn vaak het gevolg van een langdurige HPV-infectie.
Hoe kun je HPV voorkomen?
- Laat je vaccineren
Het HPV-vaccin bevat eiwitten die lijken op delen van het virus, maar geen levende virussen. Hierdoor leert je afweersysteem om antistoffen aan te maken zonder dat je ziek wordt. Als je later in contact komt met het echte virus, herkent je lichaam het meteen en schakelt het uit.
Het vaccin werkt het best als je nog niet met het virus in contact bent geweest, daarom is vaccinatie op jonge leeftijd zo effectief. In België maakt dit deel uit van het gratis vaccinatieprogramma voor meisjes en jongens in het eerste jaar secundair onderwijs. Het vaccin beschermt vooral tegen de types die genitale wratten en bepaalde kankers kunnen veroorzaken. - Gebruik condooms
Aangezien het virus ook via huid-op-huid overgedragen wordt, bieden condooms geen 100% bescherming tegen HPV. Toch verkleinen ze het risico aanzienlijk op besmetting. Daarnaast beschermen ze ook tegen andere soa’s. - Laat je regelmatig screenen
Voor vrouwen tussen de 25 en 64 jaar is het belangrijk om elke drie jaar een uitstrijkje te laten nemen, zelfs als je geen klachten hebt. Zo kunnen afwijkende cellen vroegtijdig worden opgespoord en behandeld, voordat ze zich ontwikkelen tot baarmoederhalskanker. - Stop met roken
Roken verlaagt de weestand en verhoogt de kans dat een HPV-infectie langer blijft hangen en celveranderingen veroorzaakt.
Wat als je HPV hebt?
Een HPV-infectie betekent niet automatisch dat je ziek wordt of klachten zult ontwikkelen. In veel gevallen is er geen behandeling nodig, wél een goede opvolging. Je arts zal je mogelijk vragen om na zes tot twaalf maanden een nieuwe test te doen. Vaak is het virus tegen die tijd vanzelf verdwenen.
Genitale wratten kunnen behandeld worden via crèmes, bevriezing, laser of een kleine chirurgische ingreep. Houd er rekening mee dat wratten kunnen terugkomen. De behandeling pakt de wratten aan, maar niet het virus zelf.
Zijn er afwijkende cellen gevonden via een uitstrijkje? Dan volgt meestal verder onderzoek, zoals een colposcopie of een biopsie. Indien nodig worden die afwijkende cellen verwijderd om te voorkomen dat ze uitgroeien tot kanker.
Wanneer raadpleeg je een arts?
In deze situaties is het verstandig om medisch advies in te winnen:
-
Bloedverlies na het vrijen
-
Aanhoudende of abnormale vaginale afscheiding/geur
-
Jeuk, branderig gevoel of wratachtige bultjes rond de geslachtsdelen
-
Keelpijn of heesheid die langer dan drie weken aanhoudt
Twijfel je of heb je vragen over bepaalde klachten? Neem dan altijd contact op met je huisarts of gynaecoloog.
Conclusie
HPV is een veelvoorkomend virus dat in de meeste gevallen geen klachten veroorzaakt en vanzelf verdwijnt. Toch kan het in sommige gevallen leiden tot genitale wratten en bepaalde kankers. Preventie is belangrijk: laat je vaccineren, vrij veilig en laat je regelmatig screenen. Toch besmet? Meestal volstaat een goede opvolging. Bij vragen of twijfels is het altijd verstandig om je arts te raadplegen.
