Hormonen in balans

Hormonen in balans

Van vrouwen horen we steeds vaker dat ze zich beroerd of ‘slecht in hun vel’ voelen. Dit komt omdat hun hormonen niet in balans zijn. Opvallend is dat ze zelfs al op jonge leeftijd klachten vertonen die eigenlijk pas bij de overgang horen. Mannen hebben het op dat vlak veel gemakkelijker. Bij hen speelt vooral testosteron een belangrijke rol. Die stijgt vrij snel tijdens de puberteit om dan rond hun 40^ste langzaam weer te zakken. Vrouwen zitten hormonaal echter veel complexer in elkaar. Dit komt omdat zij over de wonderlijke gave beschikken nieuw leven in zich te kunnen dragen. Als je ook maar even stilstaat bij het proces van bevruchting, groei tijdens de zwangerschap en geboorte, dan kun je je wel inbeelden dat je lichaam hiervoor over een ontzettend gesofistikeerd systeem moet beschikken om dit allemaal vlot te laten verlopen. En daar zorgen de vrouwelijke hormonen voor. Echter, voor het minste dat verkeerd loopt, stort de hele werking als een kaartenhuisje in elkaar. Hierop volgt een reeks van vage klachten waarvan artsen meestal de exacte oorzaak niet vinden.
In dit artikel vertellen we iets meer over een verstoorde hormoonbalans, de mogelijke oorzaken en hoe we onze hormonen terug in balans kunnen brengen.  

Wat zijn hormonen?

Hormonen zijn stofjes die door het lichaam aangemaakt worden en via de bloedbaan naar doelwitorganen getransporteerd worden om er een boodschap af te geven die aanzet tot een actie. Ons lichaam beschikt over een 40-tal soorten hormonen met elk hun eigen specifieke taak zoals spijsvertering, energiestofwisseling, lichaamstemperatuur, bloeddruk, hartslag, ademhaling, gedrag, gevoelens, emoties, groei van lichaamscellen, bloedsuikerspiegel, vocht- en zouthuishouding, stressbeheersing, enz.

Wat zijn de meest voorkomende klachten als je hormonen uit balans zijn?

Meestal gaat het om vage klachten die niet direct gekoppeld kunnen worden aan een verstoring van een of meerdere hormonen. Daarom komt een hormonale disbalans meestal pas laat aan het licht. Hieronder een opsomming van klachten die veroorzaakt kunnen worden door minder goed functionerende hormonen:

·         Gewichtstoename of gewichtsafname

·         Veranderde eetlust, eetbuien

·         Meer dorst dan normaal, veel urineren

·         Vocht vasthouden

·         Stemmingswisselingen, neerslachtigheid, prikkelbaarheid, geïrriteerdheid, hypersensibiliteit

·         Concentratieproblemen

·         Vruchtbaarheidsproblemen, verlaagd libido

·         Spijsverteringsproblemen, opgeblazen gevoel

·         Huidproblemen zoals eczeem, acne

·         Hoofdpijn, migraine

·         Laaggradige en/of steeds terugkerende ontstekingen

·         Haaruitval, broze nagels

·         Slaapproblemen, vermoeidheid

·         Stijve en/of pijnlijke spieren en/of gewrichten

·         Onrust, angst, opgejaagd of opgefokt gevoel, zweten

·         Koude handen, voeten en/of neus

·         Afwijkende of onregelmatige menstruatie, premenstrueel syndroom (PMS)

Veel voorkomende oorzaken van een hormonale disbalans

·         De anticonceptiepil of een hormoonspiraal

·         Medicijnen

·         Een ongezond eetpatroon of eetstoornis

·         Stress en spanningen

·         Een traag werkende schildklier

·         Zwangerschap, borstvoeding geven

·         Een (vroegtijdige) menopauze (ontdek hiervoor onze        menopauze medicatie)

·         Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS)

·         Drugsgebruik

Tips om je hormonen weer in balans te krijgen

Ons hormonaal stelsel is een gevoelig systeem dat snel ontregeld wordt door diverse factoren zoals fastfood, stress, kunstlicht, straling, piekeren, onvoldoende slaap, chemische stoffen, suiker, koffie, alcohol, de pil, crashdiëten, minder goed functionerende organen (lever, darmen, bijnieren…), onvoldoende beweging… Lees hieronder een aantal tips voor een gezonde hormoonbalans:

·         Eet zoveel mogelijk natuurlijk
De mens is een natuurlijk wezen dat vooral blij wordt van voeding die afkomstig is van de natuur en niet geproduceerd wordt in fabrieken. Vooral suiker is een belangrijke hormoonverstoorder en bouw je best langzaam maar zeker af. Fruit en groene groenten helpen je hormonen weer in balans te krijgen. De lever heeft bladgroen nodig om het teveel aan hormonen af te breken.
Gezond eten is een gezondere manier of af te vallen zonder je lever, spiermassa, nieren en spijsverteringsstelsel onder druk te zetten.

·         Eiwitten tegen het hongerhormoon
Een voedingspatroon rijk aan enkelvoudige suikers, chronische stress en/of een slechte slaapkwaliteit ontregelen het honger- en verzadigingsgevoel. Het hongerhormoon ghreline wordt in de maagwand aangemaakt zodra de maag leeg is en het verzadigingshormoon leptine zodra de maag voldoende gevuld is. Onderzoekers kwamen erachter dat een eiwitrijk dieet de balans tussen ghreline en leptine kan herstellen.

·         Avocado voor de hormoonbalans
Met zijn indrukwekkende hoeveelheid micronutriënten zoals vitamines B, C, E en K, magnesium, folaat, kalium, zink, fosfor en 250 kcal gezonde vetten is avocado niet alleen bijzonder voedzaam, hij heeft ook een gunstig effect op bovenstaande hongerregulerende hormonen.

·         Een goede en voldoende slaap
Goed en voldoende slapen is belangrijk voor je gezondheid en hormoonbalans. Acht uren slaap is geen overbodige luxe. Lees hierover meer in ons artikel over slaapproblemen.

·         Drink voldoende water
Een goede vochthuishouding is de basis van een gezonde hormoonbalans en zorgt voor een snel en vlot verloop van de lichamelijke herstelprocessen. Water drinken bevordert ook de afvoer van afvalstoffen.
Veel mensen zijn ongemerkt uitgedroogd door te weinig te drinken of te veel drank die de vochthuishouding juist uit balans gooit. Soms is het lichaam zelfs zo uit balans dat zelfs kraantjeswater niet goed meer opgenomen kan worden.

·         Gebruik enkel natuurlijke cosmetica en schoonmaakproducten
Via cosmetica, verzorgingsproducten en poetsmiddelen halen we ongewild heel wat chemische troep (xenobiotica) binnen. De basis hiervan is bijna altijd aardolie, een natuurlijk product zou je zeggen. Maar ondanks alle bewerkingen die deze producten ondergaan, blijft het lichaam ze herkennen als oestrogeenachtige stoffen (xeno-oestrogenen) die zich gedragen als het menselijke oestrogeen, waardoor de balans met progesteron verstoord geraakt. Vermijd ook plastic petflessen en andere verpakkingen.

·         Stressbeheersing en voldoende ontspanning
Cortisol, het hormoon dat je lichaam aanmaakt bij langdurige stress is eigenlijk slopend voor je lichaam. Voor de aanmaak van cortisol is het lichaam immers op zoek naar eiwitten op niet levensbedreigende plaatsen zoals je haren, nagels, huid en spieren. Om dit te vermijden, zorg voor voldoende ontspanning.

·         Reinigende detoxkuur
Door 1 of 2x per jaar een ontzuringskuur of detoxkuur te volgen, zorg je ervoor dat je lever, bijnieren, schildklier en darmen in topconditie blijven. Een dergelijke kuur gaat meestal gepaard met ongemakken en ontgiftingsklachten. Daarom is het aangeraden om dit onder professionele begeleiding te doen.

·         Beweeg meer maar met mate
Activiteiten zoals wandelen, zwemmen, fietsen, yoga… hebben een positieve invloed op de hormoonbalans. Intensief sporten daarentegen zorgt voor een verhoogde aanmaak van cortisol dat dan weer je lichaam sloopt.

·         Medicijnen
Heel wat medicijnen zoals slaappillen, plaspillen, bètablokkers, maagzuurremmers, antidepressiva, bloeddruk- en cholesterolverlagende middelen verstoren de hormoonbalans. Vervang ze zoveel mogelijk door natuurlijke middelen en/of vraag orthomoleculair advies.

Ondersteun je hormoonbalans met kruiden en supplementen

Wie worstelt met stress, hormonale ongemakken, menstruele en/of menopauzeklachten heeft er baat bij om dagelijks kruiden en supplementen te nemen zoals:

·         Adaptogene kruiden hebben een positieve werking op het zenuwstelsel en reguleren het stressniveau. Bovendien hebben ze een gunstig effect op je humeur, bloedsuikerspiegel en nachtrust.

·         Magnesiumtekort blijkt een rol te spelen bij PMS, na de bevalling, tijdens de menopauze. Het is nog onduidelijk hoe magnesium een invloed heeft op progesteron gerelateerde problemen zoals pijnlijke borsten, hoofdpijn, vocht vasthouden, stemmingswisselingen, neerslachtigheid, prikkelbaarheid, stress, spanningen, opgeblazen gevoel, vermoeidheid en energiegebrek. Maar we weten wel dat magnesiumsuppletie hierbij soelaas kan bieden.

·         Vitamine B draagt bij tot de regulering van hormonale activiteit. Vooral in combinatie met magnesium heeft B6 een gunstig effect bij PMS.

·         Zink draagt bij tot het schildklierhormoonmetabolisme, de regulering en werking van insuline, de stofwisseling van eiwitten, koolhydraten en vetten. Groeistoornissen, testosterontekort (hypogonadisme) en sommige ziekten van het hormoonstelsel (endocriene ziekten) houden verband met een zinktekort.