Is zonnecrème op zonnige dagen nu nodig of niet?
Met de zomervakantie voor de deur kijken we er weer naar uit om te genieten van de zon. Zon is belangrijk voor een goede aanmaak van vitamine D en bijgevolg ook voor het behoud van een goed werkende immuniteit. Of je nu graag op het strand ligt met een boek of een sportieveling bent die liever gaat wandelen of fietsen, als je langer dan 15 à 30 minuten blootgesteld bent aan de zon is het uiterst belangrijk om je huid te beschermen tegen de zonnestralen en je regelmatig in te smeren. Zelfs als je op een overdekt terras of achter glas zit moet je smeren want de zon kruipt overal door. Wellicht vraag je je af welke zonnecrème de beste is. We gaan het in dit artikel hebben over chemische en minerale filters, hun voor- en nadelen, en wat de chemische stoffen in zonnecrème kunnen doen met je gezondheid en je hormonen.
Waarom moeten we ons insmeren tegen de zon?
Er bestaan verschillende zonnestralen en daarvan zijn de ultravioletstralen A en B de schadelijkste voor de huid. Uv-A-stralen zijn langer dan uv-B-stralen wat betekent dat ze ook door glas schijnen en tot diep onder het huidoppervlak dringen. Uv-B-stralen zijn korter maar toch krachtig genoeg om je huid te verbranden. Zowel uv-A als uv-B-stralen doen de huid sneller verouderen en kunnen huidkanker veroorzaken. Daarom wordt aangeraden om je huid te beschermen met een breedspectrum zonnecrème met een SPF (sun protection factor) van minstens 30. Een goed aangebrachte zonnecrème met SPF30 zal je huid voor 97% beschermen tegen uv-straling, met SPF50 voor 98%. Niet alleen de factor is bepalend voor de bescherming, ook de regelmaat waarmee je je telkens opnieuw insmeert. Dat betekent dat je best om de 2 uur een nieuwe dikke laag smeert, ook als je een donkere huid hebt.
Waar moet ik op letten bij de aankoop van zonnecrème?
Er is ontzettend veel onderzoek gedaan naar zonnecrème, zowel wat betreft de werking als de veiligheid van de verschillende ingrediënten. Kies zonnecrème van een goede kwaliteit, en wel om volgende redenen:
· Om goed beschermd te zijn moet je regelmatig grote hoeveelheden smeren. Uiteraard wil je voorkomen dat je last krijgt van een huidallergie.
· Kies zonnecrème die op je huid blijft liggen en niet wordt opgenomen door je lichaam.
· Plastic flessen bevatten weekmakers die in de zon giftige stoffen afgeven. Laat je zonnecrème dus nooit rechtstreeks in de zon liggen.
· Als dit voor jou belangrijk is, kies dan een natuurlijke zonnecrème zonder giftige ingrediënten.
Wat is het verschil tussen minerale en chemische zonnecrèmefilters?
Het actieve ingrediënt in zonnecrème is de filter. We onderscheiden twee soorten zonnefilters:
·
Slechts een klein aantal zonnecrèmes bevat een natuurlijk
mineralenfilter. Deze bestaat meestal uit zinkoxide en/of titaniumoxide.
Minerale zonnecrèmes leggen een laagje op je huid die de uv-stralen van je
lichaam doen wegkaatsen. Het nadeel is dat die laag een zichtbare witte of
zilveren glans achterlaat op je huid. Tenzij je kiest voor een getinte
minerale zonnecrème of eentje op basis van nanotechnologie die de witte laag
wegneemt.
· Bijna alle zonnecrèmes bevatten chemische filters. Vaak worden hiervoor meerdere chemische stoffen gecombineerd in een enkel product zoals octocryleen, oxybenzon, avobenzon, ethylhexylsalicilaat, octisalaat, homosalaat (of homomenthylsalicilaat) en/of octinoxaat. Zonnecrème met chemische filters dringen wel door de huid, vallen dus minder op en voelen aangenamer aan.
Zonnecrèmes met chemische filters
De vreemde namen van de chemische filters doen je wellicht al vermoeden dat ze niet zo goed zijn voor de gezondheid. De EWG (Environmental Working Group), een Amerikaanse non-profitorganisatie die gespecialiseerd is in onderzoek en belangenbehartiging op gebied van landbouwsubsidies, giftige chemicaliën, drinkwaterverontreinigende stoffen en bedrijfsverantwoordelijkheid, heeft een interessant uitgebreid onderzoek gedaan naar de toxiciteit van de chemicaliën in zonnecrèmes. We geven een overzicht van hun bevindingen:
· De chemische stoffen of filters die je huid moeten beschermen tegen zonnestraling bevatten toxische stoffen die je lichaam langzaam vergiftigen.
· De chemische stof retinylpalmitaat die meestal aangeduid wordt als ‘verrijkt met vitamine A’ is niet zo onschuldig als ze ons doet geloven. Deze stof verhoogt immers het risico op huidkanker. Als deze vorm van vitamine A blootgesteld wordt aan uv-straling ontstaan er vrije radicalen die genetische veranderingen teweegbrengen die het risico op tumoren en weefselschade (laesies) verhogen.
· Recent onderzoek heeft aangetoond dat sommige chemische filters zoals oxybenzon jeuk en eczeem veroorzaken.
· Bovengenoemde chemische filters zijn hormoonverstoorders.
· Oxybenzon is een van de ergste op dat vlak, het verstoort de hormoonhuishouding en wordt in verband gebracht met endometriose bij vrouwen en een laag aantal zaadcellen bij mannen. Dat komt omdat bij het binnendringen in het lichaam oxybenzon zich gedraagt als een oestrogeen. Bovendien kan deze stof allergische huidreacties veroorzaken.
· Octinoxaat vertoont een hormoonachtige activiteit waardoor het de functie van het voortplantingssysteem, de werking van de schildklier en het gedrag kan veranderen.
· Homosalaat kan de hormoonhuishouding van oestrogeen, androgeen en progesteron flink verstoren en wel zo dat het de oorspronkelijke hormonale aard van zowel de man als de vrouw kan veranderen.
· Parabenen vind je zowat in alle verzorgingsproducten, dus ook in zonnecrèmes. Er bestaan zo’n 18 verschillende soorten die meestal gebruikt worden als conserveermiddel. Parabenen zijn echter ook gevaarlijke hormoonverstoorders. Ze worden in verband gebracht met onvruchtbaarheid, abnormale ontwikkeling van de teelballen, overgewicht, astma, allergieën, goedaardige baarmoedertumoren, spijsverteringskanaal- en borstkanker.
· Sommige chemische stoffen zoals oxybenzon, octocryleen en octinoxaat worden ook in verband gebracht met de ondergang van de koraalriffen. Dat komt omdat bij het zwemmen al die crème vrijkomt en afgegeven wordt aan het zeewater dat niet in staat is om deze stoffen af te breken.
Tot hiertoe zijn de bevindingen enkel gebaseerd op dierenproeven. Weinig mensen voelen zich geroepen om het effect van chemische stoffen op hun hormonaal stelsel te laten testen. Vreemd genoeg gebruiken ze elke zomer opnieuw toch dergelijke producten voor zichzelf en hun kinderen.
Zijn minerale filters dan een betere optie?
Minerale filters op basis van zinkoxide en/of titaniumoxide blijken een veiligere en effectievere zonnefilter te zijn tegen zowel uv-A- als uv-B-straling.
· Ze bieden een goede bescherming tegen de zon zonder al te veel gezondheidsproblemen te veroorzaken. Mensen met een gevoeligere huid en risico op een allergie of kinderen opteren dus beter voor een minerale zonnecrème. Bij voorkeur niet geparfumeerd en hypoallergeen.
· Ze breken niet af in de zon.
· Zinkoxide biedt een goede bescherming tegen uv-A-stralen, titaniumoxide iets minder. Kies daarom een minerale zonnecrème die beschermt tegen een breedspectrum uv-stralen.
· Minerale zonnecrèmes zijn echter niet zo waterbestendig zodat je vaker opnieuw moet smeren na een zwempartij of als je hevig zweet.
Het grote nadeel van minerale zonnecrèmes op basis van zinkoxide is dat ze zich moeilijk laten uitsmeren, wat vooral onaangenaam is voor mensen met een donkere huid. Om die reden worden de moleculen vaak verkleind tot nanodeeltjes. Minerale zonnecrèmes zijn dan niet meer zo natuurlijk als ze beweren te zijn. Die nanodeeltjes kunnen ook in de huid binnendringen en negatieve gezondheidseffecten veroorzaken. Daarnaast kunnen die nanodeeltjes ook de koraalriffen beschadigen. Kiezen voor nanovrije producten is niet altijd een oplossing, want sommige fabrikanten spelen nogal creatief om met marketingclaims omdat er nog geen echte reglementering voor bestaat. Wees dus op je hoede.
En wat met alternatieve producten?
· Kokosolie wordt vaak als alternatieve zonnebrandolie verkocht. Hierbij wordt verteld dat je er een mooi kleurtje van krijgt omdat het de vorming van vitamine D niet tegenhoudt. Kokosolie bevat geen enkele beschermingsfactor en is dus niet beter als geen zonnecrème gebruiken.
· Astaxanthine is een carotenoïde afkomstig van zeealgen en is als antioxidant veel sterker dan vitamine E. Hoewel de alg deze stof zelf aanmaakt om zich te beschermen tegen de schadelijke invloeden van uv-stralen, heeft het geen enkele zin om het in te nemen om je van binnenuit te beschermen tegen de zon.
Conclusie
Als de zon schijnt, geniet er minstens een kwartier tot een half uur van zodat je je dagelijkse dosis vitamine D aanmaakt. Probeer daarna zoveel mogelijk direct zonlicht te vermijden door het dragen van een hoed, een zonnebril, losse kleding en het opzoeken van de schaduw. Kun je echt niet weerstaan aan het strand, een terrasje, een wandeling in de zon, kies dan je zonnecrème bewust op basis van wat je hier gelezen hebt en smeer je meerdere keren per dag in.